Zelfstandige artiesten zijn omzetbelastingplichtig. In beginsel zijn alle prestaties belast met het hoge tarief van 21% tenzij ze uitdrukkelijk aangemerkt zijn als: belast met 9% vrijgesteld van omzetbelasting. Artiesten mogen voor hun optredens het lage tarief van 9% BTW rekenen. We gaan hier in op de voorwaarden waaronder dat mag.
Het 9%-tarief voor artiesten
Voor artiesten zijn er nogal wat prestaties te noemen die belast zijn met 9%. Kortweg: alle optredens, voor publiek, of voor camera's, voor geluidsopnames, of in rollenspelen het verlenen van toegang tot muziek- en toneeluitvoeringen. De vergoedingen daarvoor zijn belast met het lage tarief van 9%. Deze regeling is gunstig, want het betekent dat een optreden dat belast is met het laagste tarief voor de consument 12% goedkoper is gemaakt. Dat was nu juist de oorspronkelijke bedoeling van de wetgever; het lage tarief beoogt de bevordering van het genieten van cultuur. Dat betekent echter dat wanneer er géén sprake is van een optreden als artiest, het btw-tarief 21% moet zijn. Bijvoorbeeld het deelnemen aan een spelletjesprogramma of het presenteren van een programma is geen optreden in de zin van de omzetbelasting. Ook niet het als pianist begeleiden van koor- of balletrepetities als deze niet leiden tot een optreden.. Evenmin het zijn van dagvoorzitter of discussieleider. Een vergoeding voor het geven van een interview, of voor het interviewen van collega-artiesten is eveneens belast met het hoge tarief. Wanneer een artiest wordt betaald voor repetities geldt daarvoor in beginsel het 21%-tarief, omdat het geen optreden voor publiek is. Wanneer echter de repetitie in het teken staat van een latere uitvoering voor publiek, en dat is bij een veruit de meeste repetities waarvoor je betaald wordt het geval, mag ook de vergoeding voor de repetitie met het laagste tarief belast worden. Immers de hoofdzaak van de prestatie is het optreden en alles wat je daarvoor doet moet daaraan worden toegerekend. Het belang van het onderscheid is groot. Wanneer je aan een opdrachtgever factureert met 9%, terwijl de hoofdzaak van je prestatie niet een artistiek optreden is, zal de belastingdienst toch afdracht van 21% verlangen. Wanneer de belastingdienst dat later constateert kan dat tot naheffing met rente en boetes leiden. In de meeste gevallen kun je dat later niet meer op je opdrachtgevers verhalen.
Pas op voor impresario's en opdrachtgevers die je onder druk zetten om toch maar 9% te rekenen, terwijl er geen sprake is van een artistiek optreden. Mocht dat later tot problemen met de belastingdienst leiden, is de schade op hen niet te verhalen.
Dirigenten en muzikale begeleiders
Het dirigeren van een koor of orkest tijdens een uitvoering wordt beschouwd als optreden, en mag gefactureerd worden met 9%. Het dirigeren van repetities leid niet altijd tot een optreden. De gevolgen voor het tarief dat je mag hanteren wanneer je een vergoeding vraagt voor repetities vind je hier.
Ondernemerschap voor de omzetbelasting
Of je omzetbelastingplichtig bent hangt er van af of je voldoet aan de wettelijke omschrijving: een ieder die een bedrijf zelfstandig uitoefent. Kortweg gezegd komt dit er op neer dat je duurzaam (geregeld en door jou nagestreefd) prestaties verricht in het economisch verkeer, en waarvoor je een vergoeding ontvangt. Deze omschrijving komt overeen met de eerste drie van de vier criteria die gelden voor de zelfstandig ondernemer in de inkomstenbelasting.
Vrijstelling van omzetbelasting
Er zijn vrijstellingen van omzetbelasting voor enkele activiteiten die artiesten soms uitvoeren. Dat zijn:
- componeren
- schrijven
- journalistiek
- lesgeven
De opbrengsten die je behaalt als
componist zijn vrijgesteld van omzetbelasting. Hetzelfde geldt voor de diensten die verricht worden door
schrijvers en
journalisten. Het komt veel voor dat een podiumartiest werkzaamheden verricht als schrijver of dichter, of journalistieke opdrachten vervult. Vrijstelling van omzetbelasting zal dan je deel zijn. De opbrengsten die behaald met
lesgeven kunnen vrijgesteld zijn van omzetbelasting wanneer het gaat om lessen die in het wettelijk geregeld onderwijs, dus aan scholen, worden gegeven. Dat kan bijvoorbeeld muziekles zijn of drama. Ook wanneer zulke lessen buiten de school om gegeven worden kunnen die vrijgesteld zijn, maar dan uitsluitend als de cursisten jonger zijn dan 21 jaar. Voor leerlingen ouder dan 20 jaar geldt een omzetbelastingtarief van 21%.
Pas nog op voor twee valkuilen: Wanneer je voor een deel van je werkzaamheden vrijstelling van omzetbelasting geniet, kan dat tot gevolg hebben dat je ook een deel van de omzetbelasting op je beroepskosten niet terug te vragen. Vrijstelling werkt dan kostenverhogend. De grens tussen artiest zijn en niet artiest zijn is voor de omzetbelasting nogal dun. Het schrijven van reclameteksten door een dichter of zanger is bij voorbeeld geen activiteit die vrijgesteld is van omzetbelasting.
Het belang van de vrijstelling
Wanneer je vrijgesteld bent van omzetbelasting heeft dat vooral belang voor je opdrachtgever, wanneer die de omzetbelasting niet kan terugvorderen. Een omroeporganisatie bij voorbeeld is vaak niet omzetbelastingplichtig. Dat betekent onder meer dat de omzetbelasting die aan de omroep in rekening wordt gebracht, niet kan worden teruggevraagd. En dat verhoogt de kostprijs. Een dergelijke organisatie zal dan ook geneigd zijn om je te wijzen op de mogelijkheid van vrijstelling, om goedkoper uit te zijn. Pas dan op, want vrijstelling werkt voor jou juist kostenverhogend. Je moet er dan voor zorgen dat de vergoeding die je wilt hebben exclusief omzetbelasting, toch voor jou voldoende is.
Onbelast voor de omzetbelasting
Er zijn inkomsten die voor de omzetbelasting onbelast kunnen blijven. Dat is het geval wanneer je voor de opbrengst geen economische prestatie hoeft te leveren. Dat geldt soms voor een prijs die je krijgt als musicus of als schrijver. Wanneer aan het winnen van de prijs wel een economische prestatie is verbonden is de opbrengst wel degelijk belast met btw. Dat is het geval wanneer je uitdrukkelijk kunt dingen naar de prijs in een openbare competitie. Een prijs die voor de omzetbelasting onbelast is, is meestal wel belast voor de inkomstenbelasting. Een uitzondering daarop is de zogenaamde oeuvre-prijs.
