Royalties en beeldrechten

Royalties en rechten vormen inkomsten die anders zijn dan inkomsten uit diensten of het leveren van goederen. We behandelen hier de gevolgen daarvan voor de belastingheffing.

Royalties

Royalties zijn vergoedingen voor het gebruik van geestelijk eigendom. Dat kunnen vergoedingen zijn voor het gebruik van tekst, van muziek, van illustraties en van afbeeldingen. Het recht op vergoeding ontstaat wanneer jouw geestelijk eigendom door iemand anders wordt gebruikt, of je er nu toestemming voor hebt gegeven of niet. Je kunt dat recht natuurlijk ook weggeven. Dat betekent dat je er geen of minder vergoeding voor krijgt. Maar het weggeven van het recht kan alleen door middel van overeenkomst. Een juister benaming voor royalties is 'auteursrechtvergoeding' of 'licentievergoeding' of zelfs 'exploitatievergoeding'. Deze benamingen drukken iets beter uit waar het om gaat. Het is een vergoeding om gebruik (commercieel of niet) te mogen maken van werk waarvan iemand anders de rechthebbende eigenaar is.

Belast?

De opbrengst van royalties is in beginsel belast voor de inkomstenbelasting, en zeer verschillend belast voor de omzetbelasting. Hierna een overzicht; eerst voor de inkomstenbelasting en daarna voor de omzetbelasting. 

Royalties voor eigen werk in de inkomstenbelasting

Wanneer je een vergoeding krijgt voor het gebruik van je eigen geestelijk eigendom, is die opbrengst belast in box 1 van het belastbaar inkomen. Het heet dan winst uit onderneming wanneer je een eigen zelfstandige praktijk hebt. Het heet resultaat uit werkzaamheden wanneer je geen ondernemer bent. Het bedrag dat je tot het inkomen moet rekenen is het bedrag exclusief omzetbelasting wanneer je die verschuldigd bent. Maar daarover méér hieronder.

Royalties van het werk van iemand anders dan jezelf

Wanneer je een vergoeding krijgt voor het gebruik van geestelijk eigendom van iemand anders kan dat anders worden. Dit doet zich voor wanneer je de rechten geërfd hebt of gekocht. Wanneer je de rechten geërfd hebt zijn de royalty-vergoedingen belast in box 3 van het belastbaar inkomen. Je zult dan elk jaar de contante waarde moeten schatten van de toekomstige opbrengsten. Die waarde behoort tot het vermogen waarover 4% fictief rendement wordt berekend. Dit leggen we hier niet verder uit. In zo'n situatie heb je een belastingadviseur nodig die jouw individuele geval kan beoordelen. Wanneer je royalties krijgt omdat je de rechten hebt gekocht, is er sprake van exploitatie van geestelijk eigendom. De opbrengsten komen dan weer in box 1 van het belastbaar inkomen. In die box worden de inkomsten uit werk belast. De opbrengsten heten dan weer winst uit onderneming wanneer je een eigen zelfstandige praktijk hebt. Het heet resultaat uit werkzaamheden wanneer je niet ondernemer bent.

Royalties in de omzetbelasting

Voor de omzetbelasting geldt altijd eerst de vraag of je een vergoeding krijgt voor een prestatie in het economisch verkeer. Zo ja, is de opbrengst belast. Zo niet, is de opbrengst niet belast. Wanneer de opbrengst in beginsel belast blijkt te zijn moet je je afvragen of die is vrijgesteld of niet. Als dat zo is hoef je geen omzetbelasting af te dragen. Als die vrijstelling niet geldt moet je wel btw afdragen. Vervolgens geldt dan weer de vraag of je 21%, 9% of 0% btw moet afdragen. Nogal wat varianten dus.

Onbelaste royalties

Royalties zijn onbelast voor de omzetbelasting wanneer je géén tegenprestatie levert voor de vergoeding. Dat is het geval wanneer je géén toestemming hebt verleend voor het gebruik van je werk. In de praktijk zijn dit de leenvergoedingen van bibliotheken. Daarover hoef je dus geen omzetbelasting af te dragen. De onbelaste leenvergoedingen kun je krijgen voor illustraties, foto's, muziekcomposities, teksten van dichters en schrijvers, en journalistiek werk. Behalve de hier genoemde leenvergoedingen zijn royalties bijna altijd in beginsel belast.

Vrijgestelde royalties

Royalties die in beginsel belast zijn met omzetbelasting kunnen daarvan vrijgesteld zijn. Dat zijn in de wet met name genoemde vrijstellingen die gelden voor muziekcomposities, teksten van dichters en schrijvers en voor journalistiek werk.

Royalties voor fotowerk en illustraties

Royalties voor illustraties en foto's zijn niet in de wet genoemd. Dat betekent dat zulke royalties belast zijn. In veel gevallen betekent dit dat je aan een uitgever een factuur met btw moet sturen wanneer die een royalty-vergoeding toekent voor gebruik in diens uitgaven. Het verschuldigde belastingpercentage is 21%. In bijzondere gevallen kan voor fotowerk en illustraties een btw-percentage van 9% gelden, wanneer het fotowerk of de tekening kan worden beschouwd als een voorwerp van beeldende kunst. Maar dat geldt alléén bij levering van het werk; niet bij het verlenen van een gebruiksrecht. We bevelen je aan dat je het berekenen van omzetbelasting vooraf meedeelt aan je opdrachtgever opdat daarover later geen discussie hoeft te ontstaan. Uitgevers hoeven er geen probleem mee te hebben want zij kunnen de door een illustrator in rekening gebrachte omzetbelasting tòch terugvragen. Desalniettemin ontstaan er soms discussies omdat een uitgever doorgaans alleen met voor de btw vrijgestelde royalties voor schrijvers te maken heeft, en niet direct beseft dat voor illustratoren de vrijstelling niet geldt.

0% is wat anders dan onbelast en vrijgesteld. Heffing van 0% over royalty-vergoedingen doet zich voor bij transacties met opdrachtgevers in het buitenland. Het gaat dan natuurlijk alleen om royalties die in beginsel belast zijn en niet onbelast zijn. In de praktijk gaat het dan om illustraties en fotowerk. Je mag op de factuur de heffing van omzetbelasting achterwege laten met vermelding van 0% en 'reversed charge' wanneer er sprake is van een buitenlandse opdrachtgever, met inachtneming van de daarbij behorende regels. 

Omzetbelasting over royalties van werk van iemand anders

Wanneer je een vergoeding krijgt voor het gebruik van geestelijk eigendom van iemand anders, kan het weer verschillend uitpakken. Dit doet zich voor wanneer je de rechten geërfd hebt of gekocht. Wanneer je de rechten gekocht hebt zijn de royalty-vergoedingen belast voor de omzetbelasting. De vrijstelling geldt dan niet want die geldt alleen wanneer een componist of schrijver of journalist zijn of haar eigen rechten exploiteert. Het belastingpercentage is altijd 21%. Dat geldt eigenlijk ook wanneer je de rechten geërfd hebt. Maar dan zou het kunnen voorkomen dat je de rechten alleen maar passief verkregen hebt en je deze niet zelf in het economisch verkeer exploiteert. Over de omzetbelastingplicht voor erfgenamen van een kunstenaar is veel onduidelijkheid. Wij zouden de advisering daarover sterk laten afhangen van het individuele geval.