Verkoop van kunst naar het buitenland, hoe zit het met de BTW?

Dit artikel is niet actueel. 

Onderstaand artikel was geldig tot 1 januari 2020. Dit staat nu op losse schroeven door veranderende afspraken binnen de EU.
Zodra er weer een werkbare oplossing is gevonden zullen we de tekst bijwerken.

Wanneer je kunstwerken verkoopt naar het buitenland moet je goed opletten welke BTW regels er van toepassing zijn. We leggen hier uit waar je op moet letten.

Waarop moet je letten bij de verkoop van kunst naar het buitenland

Er zijn twee dingen die je heel helder moet hebben bij het verkopen van een kunstwerk naar het buitenland:

• Aan wie verkoop je het kunstwerk
• Waar verkoop je het kunstwerk

Wie is je klant

Het is van belang om te weten waar je klant woont of gevestigd is, en als dat binnen de EU is, of het een ondernemer is voor de omzetbelasting. Is je klant een particulier en woont deze binnen de EU? Dan gelden bij verkoop van een kunstwerk vanuit Nederland de Nederlandse BTW regels. Als het kunstwerk voldoet aan de regels om het lage tarief te rekenen, dan mag je dat toepassen, anders hef je het "gewone" tarief van 21%. In alle andere gevallen hoef je geen Nederlandse BTW te heffen. Natuurlijk zijn daar wel wat voorwaarden aan verbonden, waarover later meer.

Waar is het kunstwerk op het moment dat je het verkoopt

Wanneer je je kunstwerk verkoopt aan een particulier, dan is de plaats waar het kunstwerk zich bevind op het moment dat het verkocht wordt bepalend voor welke land BTW mag heffen. Verkoop je je kunstwerk op een beurs in Antwerpen, of koopt je klant het in een galerie in Berlijn? Dan val je onder de Belgische of Duitse BTW regels, en wordt je dus belastingplichtig in die landen. We leggen dat hier verder niet uit, we begeleiden onze eigen cliënten hier wel in.

Wanneer je als kunstenaar een kunstwerk levert aan afnemers buiten Nederland geldt in sommige gevallen een btw-tarief van 0%. Die sommige gevallen zijn: 

• Wanneer het werk wordt afgenomen door een ondernemer binnen de EU mag geleverd worden met 0% omzetbelasting, mits deze ondernemer een btw-identificatienummer heeft in zijn of haar land, en je dat nummer gecontroleerd hebt. Dit zal ook vaak het geval zijn wanneer je via een galerie je werk verkoopt in het buitenland. Door andere regels dan in Nederland wordt ontstaat er meestal een situatie waarin de galerie het werk van jou inkoopt op het moment dat de verkoop plaatsvind. De galerie verkoopt het dan door aan de uiteindelijke klant.
• Wanneer het werk wordt geleverd aan een afnemer buiten de EU, mag geleverd worden met 0% omzetbelasting, ongeacht of de afnemer een particulier of een ondernemer is. 

Voorwaarden om tarief van 0% te mogen toepassen

Hierboven staat wanneer je het tarief van 0% BTW mag toepassen. Daarbij geld dan wel dat je moet kunnen aantonen dat het werk in het buitenland, binnen of buiten de EU, is afgenomen. De wijze van aantonen is weliswaar vrij, maar moet wèl degelijk zijn. Vervoersdocumenten van een transportbedrijf leveren doorgaans dat bewijs, omdat de vervoerder daarin vastlegt dat het werk in Nederland in ontvangst is genomen, en in het buitenland is afgeleverd. Als het vervoer over de grens niet is verzorgd door een transportbedrijf of koeriersbedrijf, dan kan alléén met een vervoersverklaring, ondertekend door de verkoper en de koper zelf, worden aangetoond dat het werk Nederland heeft verlaten en in het buitenland is afgenomen. In zeer uitzonderlijke gevallen kan op andere manieren dan met vervoersdocumenten of vervoersverklaring worden aangetoond dat het werk Nederland heeft verlaten en buiten Nederland is afgenomen. Meer informatie over het leveren van goederen (en dat zijn kunstwerken ook) vind je hier.

De levering van het werk naar het buitenland moet worden gemeld in de aangifte omzetbelasting. De levering moet, wanneer het werk in een land binnen de EU wordt afgenomen, óók worden gemeld in een tegelijk ingediende opgave voor intracommunautaire transacties. Daarin wordt het btw-identificatienummer van de afnemer opgenomen. 

Digitale of conceptuele kunst

Wanneer je je kunstwerk digitaal levert aan een galeriehouder of bemiddelaar buiten de EU, kun je mogelijk te maken krijgen met de heffingsrechten in het land waar de afnemer gevestigd is. We adviseren je om daarover expliciete afspraken te maken met die galeriehouder of bemiddelaar. In elk geval zou je de vraag kunnen stellen of dat soort heffingsrechten van toepassing zijn. Bovendien: van een galeriehouder mag je verlangen dat deze actief bijdraagt aan de documentatie die het je mogelijk maakt om tegenover de belastingdienst het bewijs te leveren dat je werk in het buitenland is afgenomen. Ons advies is dat je dit van te voren expliciet afspreekt met de galeriehouder. Een suggestie is om te werken met certificaten van echtheid die je aangetekend per post verstuurd vanuit Nederland.

Als er royalties, auteursrechten of licenties worden overgedragen

Wanneer je met digitale verzending van je kunstwerk de auteursrechten, licenties of reproductierechten overdraagt is er geen sprake van een levering maar van een dienst. Ook in dat geval mag je met 0% omzetbelasting je werk leveren, als de afnemer buiten Nederland gevestigd is, zij het met de volgende kanttekeningen: Als de afnemer van de dienst gevestigd is binnen de EU, geldt het 0%-tarief alléén wanneer die afnemer een ondernemer is met een btw-identificatienummer dat je hebt gecontroleerd. Als de afnemer van de dienst binnen de EU echter niet een btw-plichtige ondernemer is, geldt niet het 0%-tarief. 

Als de afnemer van de dienst gevestigd is buiten de EU, en het overdragen van de rechten goed gedocumenteerd is, geldt eveneens het 0%-tarief, ongeacht of de afnemer wel of niet een ondernemer is. 

Installaties, geluids- of lichtkunst

Er zijn vormen van kunst die weliswaar de zintuigen en de fantasie prikkelen, maar niet te beleven zijn als 'voorwerpen' van beeldende kunst. Er is dan geen sprake van levering, maar net als bij foto's en illustraties is er sprake van een dienst. Ook deze vormen van kunst kunnen opbrengsten in het buitenland genereren. Ook daarbij moet weer een verschil gemaakt worden tussen ondernemers voor de BTW binnen de EU, en de rest. Indien de opdrachtgever ondernemer pas je het 0% tarief toe en doe je naast opgave voor intracommunautaire transacties. Daarin wordt het btw-identificatienummer van de afnemer opgenomen. 

Is je opdrachtgever particulier binnen de EU, dan hoef je geen BTW te heffen. Dus zelfs geen 0%.

De rol van de galeriehouder

Een galeriehouder die namens een kunstenaar bemiddelt bij verkoop naar het buitenland, heeft met deze regels net zo goed van doen. De galeriehouder heeft zelfs een bijzondere verantwoordelijkheid ten opzichte van de kunstenaar, omdat de kunstenaar weliswaar de verkoper is, maar niet volledig zicht heeft op de verkoop. De galeriehouder vindt hier nog wat meer informatie over zijn of haar handelen over de grens.