Geef je nu training of iets anders?

Training en onderwijs ligt vaak dicht tegen advisering aan. Of tegen persoonlijke ontwikkeling. Dat kan gevolgen hebben voor de afdracht van omzetbelasting. 

Onder de vrijstelling van omzetbelasting voor onderwijs valt: 

• onderwijs door onderwijsinstellingen. 
• onderwijs gericht op de uitoefening van een beroep of een functie, mits je bent ingeschreven in het Centraal Register voor Kortlopend Beroepsonderwijs. 

Wat er niet onder valt zijn cursussen die gegeven worden om bij te dragen aan de persoonlijke of culturele ontwikkeling van de deelnemers. Maar ook cursussen gericht op een beroep zijn niet vrijgesteld van omzetbelasting wanneer je niet bent ingeschreven in het Centraal Register voor Kortlopend Beroepsonderwijs. 

Twijfelgevallen 

De vraag of onderwijs wel echt onderwijs is, wordt door de belastingdienst regelmatig aan de orde gesteld. Er is vooral bij beroepsgericht onderwijs twijfel mogelijk: 

• wanneer er van advisering sprake lijkt te zijn in plaats van overdracht van kennis en vaardigheden 
• wanneer de activiteit eerder het onderwijs lijkt te ondersteunen, in plaats van het te zijn 
• wanneer er vooral een therapeutische benadering lijkt te zijn in plaats van overdracht van vaardigheid 

Het belang hiervan is dat alleen onderwijs vrijgesteld is van omzetbelasting. Advisering is dat niet. Het ondersteunen van onderwijs evenmin. Ook niet wanneer je bent ingeschreven in het genoemde register. 

We geven hierna wat voorbeelden. 

Adviserende activiteiten 

Het probleem doet zich vooral voor wanneer je een trainingsaanbod verzorgt aan werknemers in een organisatie, en tegelijkertijd aan die organisatie adviezen verstrekt over personeelsselectie of over het functioneren van deelnemers en de organisatie zelf. Dat kan zich ook voordoen wanneer je de training op de werkplek zelf geeft. 

Zorg er dan voor dat je je activiteiten goed uit elkaar houdt op het punt van adviseren of daadwerkelijk trainen. Factureer beide benaderingen nadrukkelijk apart. En documenteer goed, opdat je twijfel van de belastingdienst kunt wegnemen. 

Onderwijs-ondersteunende activiteiten 

Trainers zijn vrijgesteld van omzetbelasting wanneer hun werkzaamheden inhouden dat zij verantwoordelijk zijn voor de inhoud en de kwaliteit van het onderwijsprogramma. Als zij dat niet zijn, is hun prestatie belast. 

Dat betekent dat de uitdrukking co-trainer problemen oproept. Wanneer een co-trainer in wezen de rol van acteur vervult, is hij of zij geen onderwijsgevende, en dan is daardoor de prestatie belast. Het geven van feedback is niet voldoende om de onderwijsvrijstelling te krijgen. Ook een acteur geeft feedback, maar is daarmee nog niet verantwoordelijk voor inhoud en kwaliteit van het onderwijs. 

Wanneer je als co-trainer samen met de andere trainer verantwoordelijkheid draagt voor inhoud en kwaliteit van het onderwijs, ben je voor die prestatie vrijgesteld, mits je bent ingeschreven in het Centraal Register voor Kortlopend Beroepsonderwijs. Het zal duidelijk zijn dat de belastingdienst de medeverantwoordelijkheid voor het onderwijsprogramma aangetoond wil zien. Het zou moeten blijken uit de programma-opzet, uit de aankondiging, uit de offerte en uit de opdrachtbevestiging. Mogelijk ook uit de vermelding van auteursrechten. 

Persoonlijke ontwikkeling of therapie 

Beroepsgericht onderwijs heeft ontegenzeggelijk altijd een element van persoonlijke ontwikkeling. Vooral wanneer dat onderwijs gericht is op hulpverlenende en adviserende beroepen. De belastingdienst snapt dit niet altijd. 

Het kan dan ook voorkomen dat je in je offertes en presentaties van je trainingsaanbod refereert aan persoonlijke ontwikkeling, en dat de belastingdienst vervolgens vlotweg concludeert dat er daarom geen onderwijsvrijstelling geldt. 

Dat beoordelingsprobleem kun je enigszins voorkomen door je onderwijsprogramma goed te documenteren, waardoor je geen vreemde discussie krijgt alleen aan de hand van je folder. Wees je er in elk geval van bewust dat je wat uit te leggen hebt wanneer de belastingdienst twijfels uit. 

Coaching 

Ook coaching kan een onderwijskarakter en een adviserend karakter hebben. In de praktijk zal coaching eerder en hoofdzakelijk adviserend en begeleidend zijn dan scholend. Dat betekent dat coaching in beginsel niet vrijgesteld is van omzetbelasting maar belast is met 21%. 

Alleen wanneer coaching hoofdzakelijk een scholend karakter heeft kan de vrijstelling worden toegepast. De bewijslast daarvoor berust bij de coach. En die bewijslast zal zwaar zijn. Bovendien geldt telkens weer dat de onderwijsvrijstelling alleen kan worden gebruikt als je bent ingeschreven in het al vaker genoemde Centraal Register. 

Training als gezondheidszorgpsycholoog 

De werkzaamheden van een gezondheidszorgpsycholoog liggen deels op het gebied van de psychologie en deels in de richting van maatschappelijk werk. Training en onderwijs is vaak een wezenlijk element van het vak. 

De hulpverleners die door opleiding en registratie de kwalificatie tot gezondheidszorgpsycholoog hebben verkregen, worden voor de omzetbelasting gelijkgesteld met de klinisch psychologen wanneer hun werkzaamheden het karakter van psychologische hulpverlening hebben. Dat is in elk geval zo wanneer je de BIG-registratie hebt. De ingewikkelde onderwijsvrijstelling komt dan niet meer ter sprake. 

Remedial teaching 

Remedial teaching wordt beschouwd als een onderwijsactiviteit wanneer de behandeling wordt gegeven in nauwe samenhang met het basis- of voortgezet onderwijs. Daarvan is sprake als de remedial teaching zo veel mogelijk aansluit op het onderwijsprogramma en de leerstof. Vaak is er ook een samenwerking tussen de docenten van de leerling en de remedial teacher. 

In die situatie geldt dus de onderwijsvrijstelling voor de omzetbelasting. De inschrijving in het vaker genoemde register heeft hier geen betekenis, omdat dit onderwijs niet het karakter heeft van beroepsonderwijs. 

Intervisie en supervisie

Wanneer je supervisie geeft of intervisie begeleidt is het voor de belastingheffing de vraag of je nu traint of adviseert. In de praktijk zal er zowel een aspect van training, alsook een aspect van advisering aan verbonden zijn. 

Dat betekent dat een lastige discussie met de belastingdienst op de loer ligt voor degene die zich voor intervisie of supervisie laat betalen. Immers, wanneer het adviseren de kern is, is de prestatie belast. Dat geldt ook wanneer de kern van de intervisie of supervisie ligt in het therapeutische. Echter wanneer de kern van de activiteit is dat kennis en vaardigheden worden overgebracht is er recht op vrijstelling, en dan alleen weer wanneer je bent ingeschreven in het Centraal Register. 

Het aantonen van de vrijstelling ligt voor een groot deel bij de trainer. Zonder documentatie, programma, aankondigingen, offertes wordt dat aantonen moeilijk. 

Therapeuten 

Maatschappelijk hulpverleners zijn voor hun prestaties niet vrijgesteld. Behorend tot deze groep zijn nogal wat beroepen te noemen: psychotherapeuten, orthopedagogen, relatiehulpverleners, andragogen, sekse-hulpverleners. Ook voor hen geldt dat de onderwijsvrijstelling alleen geldt wanneer er ontegenzeggelijk kennis en vaardigheden worden overgebracht. De bewijslast daarvoor berust bij de therapeut. En die bewijslast zal zwaar zijn. 

Dat voor therapeuten niet dezelfde vrijstelling geldt als voor klinisch psychologen is velen een doorn in het oog. Er zijn daarom nogal wat beroepsverenigingen van therapeuten die een poging hebben gedaan bij het Europees Hof om een gelijke behandeling te bepleiten. Tot heden met weinig succes. Informeer er eventueel naar bij je eigen beroepsvereniging. 

En wanneer de opdrachtgever vrijgesteld is? 

Dat doet er in wezen niet toe. Voor de heffing van omzetbelasting is er maar één vraag: of jíj een vrijgestelde of belaste prestatie verricht. Er zijn nogal wat opdrachtgevers die onder het motto: ' wij zijn vrijgesteld ' van een trainer of coach vragen om geen omzetbelasting in rekening te brengen. 

Pas op dat je daarin niet zomaar meegaat. Alléén wanneer jijzelf onderwijs geeft en, als het om beroepsonderwijs gaat, je bent ingeschreven in het Register voor Kortlopend Beroepsonderwijs, is de onderwijsvrijstelling van toepassing. En wàt de opdrachtgever ook zegt: bedenk dat een van belasting vrijgestelde instelling doorgaans juist niets van belastingheffing afweet. 

Waar moet ik nu op letten? 

• In de eerste plaats moet je het onderscheid tussen onderwijs en advisering goed in de gaten houden en op je eigen werkzaamheden kunnen toepassen. 
• In de tweede plaats is een goede documentatie van datgene wat je doet van belang voor later bewijsvoering naar de belastingdienst. 
• In de derde plaats moet je in de onderhandeling over de prijs rekening houden met hogere beroepskosten, wanneer de opbrengst vrijgesteld is. 
• In de vierde plaats zul je zelf aan de hand van feiten moeten uitmaken of je activiteiten belast zijn of niet; besef dat dit niet door je opdrachtgever bepaald wordt.