De besloten vennootschap

De 'besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid', kortweg BV, is een rechtspersoon met een maatschappelijk kapitaal dat in aandelen verdeeld is.

De aandeelhouders
De verschaffers van het kapitaal van de vennootschap worden aandeelhouders genoemd. Iedere aandeelhouder neemt voor een bepaald aantal aandelen deel in de vennootschap. De enige verplichting die de aandeelhouder tegenover de vennootschap moet nakomen is dat deze de aandelen 'volstort', dat wil zeggen de waarde in geld aan de BV betaalt. De BV-vorm is een samenwerkingsverband van aandeelhouders dat vooral gekenmerkt wordt door het besloten karakter. De aandelen in de BV zijn niet vrij overdraagbaar. De BV kan slechts aandelen op naam uitgeven. Van die aandelen mogen geen aandeelbewijzen worden verstrekt. Vooral in deze eigenschap wordt het besloten karakter van de besloten vennootschap zichtbaar. De overdracht van aandelen in de BV gebeurt bij notariële akte.

De oprichting
Oprichting van een BV kan alleen bij notariële akte. Er kunnen één of meer oprichters zijn. Voorafgaand aan de oprichting worden de financiële en criminele antecedenten getoetst van degenen die het beleid in de BV gaan bepalen. Deze controle vindt plaats door het ministerie van Justitie. Na afgifte van een verklaring van geen bezwaar kan tot de oprichting worden overgegaan. De controle van de juridische en inhoudelijke kant van de oprichtingsakte berust volledig bij de notaris.

Statuten en inschrijving
De statuten van de vennootschap worden bij de notaris vastgelegd in de oprichtingsakte. In de statuten moeten belangrijke zaken die de vennootschap betreffen worden vastgelegd, zoals het bedrag tot welke de vennootschap aandelen kan uitgeven (het maatschappelijk kapitaal), en de overdracht van aandelen, etc. Tenslotte moet de BV worden ingeschreven in het handelsregister. Deze inschrijving, die noodzakelijk is ter voorkoming van persoonlijke aansprakelijkheid van bestuurders, wordt door de notaris begeleid. Wanneer alle aandelen in de BV in handen zijn van een enige aandeelhouder wordt dat in het Handelsregister vermeld.

Bestuur
Een BV wordt bestuurd door een of meer directeuren. Het meest voorkomend is de situatie waarin de enig directeur tevens eigenaar van alle aandelen is. In het geval waarin alle aandelen van de BV bij één persoon berusten (dit is ook het geval als alle aandelen in een huwelijksgemeenschap vallen), is er sprake van een éénpersoons-BV. Voor zo'n éénpersoons-B.V. gelden bijzondere wettelijke eisen aan het vastleggen van besluiten en het registreren van rechtshandelingen, die betrekking hebben op de relatie tussen de vennootschap en de enige aandeelhouder.

Aansprakelijkheid van aandeelhouders en bestuurders
In principe zijn aandeelhouders nooit verder aansprakelijk dan tot het bedrag waarvoor zij deelnemen in de vennootschap. De aandeelhouder is niet aansprakelijk voor de schulden die de vennootschap heeft. De directeur van de vennootschap is meestal werknemer. Indien deze de taak als bestuurder goed verricht, zal hij of zij noch door de vennootschap noch door derden kunnen worden aangesproken voor schulden van de vennootschap. Dit ligt anders wanneer de directeur niet naar behoren heeft gefunctioneerd en er sprake is van 'onbehoorlijk bestuur'. Wanneer er sprake is van onbehoorlijk bestuur, en de vennootschap lijdt door dit bestuur schade, kan de directeur in persoon door de vennootschap worden aangesproken. Ook kan, bij onbehoorlijk bestuur waardoor een derde schade lijdt, een directeur in privé worden aangesproken door die derde. Zo kan de directie persoonlijk aansprakelijk zijn voor de afdracht van loonbelasting, omzetbelasting en sociale premies, wanneer de vennootschap niet kan betalen en deze dreigende betalingsonmacht niet tijdig aan fiscus of bedrijfsvereniging is gemeld. Bovendien kan de directeur in persoon aansprakelijk zijn bij faillissement van de vennootschap. Deze aansprakelijkheid is er alléén wanneer sprake is van kennelijk onbehoorlijk bestuur dat een belangrijke oorzaak van het faillissement vormde. De vordering tegen de directeur kan slechts worden ingesteld op grond van onbehoorlijke taakvervulling in de periode van drie jaar voorafgaand aan het faillissement.

Borgstelling
De bescherming die de BV biedt kan in sommige gevallen voor banken en voor belangrijke leveranciers en afnemers een hinderpaal zijn. Het komt daarom veel voor dat de directeur-aandeelhouder wordt gevraagd om persoonlijk borg te staan voor de schulden of mogelijke risico's die kunnen ontstaan in de zakelijke relatie. Een bank geeft zelden een lening aan een BV, zonder de directeur-aandeelhouder persoonlijk met diens gehele privé-vermogen garant te laten staan. De bescherming die de BV zou kunnen bieden tegen persoonlijke aansprakelijkheid is daarom vrij dun.

Publicatieplicht
Tenslotte, iedere BV is verplicht tot het opmaken en publiceren van een jaarrekening. De eisen die de wet aan de jaarrekening stelt, variëren al naar gelang de omvang van de vennootschap.

Is de BV een rechtsvorm?
Ja, het is een rechtspersoon, wat zich uit in het feit dat de BV aansprakelijk is voor schulden, en de aandeelhouders en de directeur in beginsel niet.

Is de BV een samenwerkingsvorm?
Dat is mogelijk. Toch wordt de BV doorgaans niet opgericht om de samenwerking te regelen, maar eerder uit het oogpunt van aansprakelijkheid.

Huidige regels bij oprichting van een BV
Kortweg, en alléén de belangrijkste wijziging is afgelopen tijd geweest:
Er is geen minimumkapitaal van € 18.000 meer nodig. De schuldeisers worden beter beschermd omdat er niet meer willekeurig dividend mag worden uitgekeerd aan aandeelhouders. De blokkeringsregeling voor overdracht van aandelen vervalt. De accountantsverklaring bij inbreng van een onderneming in de BV is niet meer nodig. Wèl moeten de aandeelhouders die een onderneming inbrengen een goede beschrijving van ingebrachte goederen en rechten opstellen.