De coöperatieve vereniging

De coöperatie is een juridisch bijzondere vorm van de vereniging. De laatste jaren lijkt de coöperatie een flinke opmars te maken. 

De coöperatieve vereniging
De coöperatie is een juridisch bijzondere vorm van de vereniging. Soms met kenmerken van een maatschap, waarin de leden samenwerken voor een bepaald gedeelte van hun ondernemersactiviteiten. Reguliere verenigingen is het verboden om winsten uit te keren aan of te verdelen onder haar leden. De coöperatie kan wél voorzien in 'de stoffelijke behoeften van haar leden' waardoor winstuitkering aan haar leden mogelijk is. Het lidmaatschap van een coöperatie is persoonlijk en daarmee niet standaard overdraagbaar.

Aansprakelijkheid
De coöperatie neemt zelfstandig deel aan het maatschappelijk verkeer. Dat betekent dat de coöperatie in beginsel zelf aansprakelijk is voor de gevolgen van zijn activiteiten. De leden van de coöperatie zijn hoogstens aansprakelijk te stellen tot het maximum van hun inbreng in de onderneming. Dat kan bijvoorbeeld het saldo van hun ledenrekening zijn. Bij samenwerking in de coöperatievorm door beroepsbeoefenaren zoals advocaten, medici of therapeuten kan de aansprakelijkheid anders geregeld zijn: beroepsfouten zijn dan namelijk persoonlijk en de aansprakelijkheid daarvoor is niet te beperken door gebruik van een coöperatie. In die gevallen wordt een persoonlijke beroepsaansprakelijkheidsverzekering afgesloten. De statuten van de coöperatie zijn idealiter daarop afgestemd.

In- en uittreden van leden
Het weggaan en binnenkomen van leden is vrij eenvoudig; het wordt in de statuten geregeld. De vereniging blijft bestaan bij zulke gebeurtenissen.

Wie geniet de winst?
Omdat de coöperatie zelf deelneemt aan het maatschappelijk verkeer behaalt hij daarbij opbrengsten die tot winst leiden. Die winst komt eerst ten goede aan de coöperatie zelf, en kan vervolgens geheel of gedeeltelijk aan de leden worden uitgekeerd. De leden kunnen gezamenlijk vaststellen welk deel van de winst in de coöperatie blijft, en welk deel wordt uitgekeerd aan de leden.

Is de coöperatie een samenwerkingsvorm?
Jazeker, maar naar onze mening vooral voor grotere samenwerkingsverbanden van ondernemers. Immers bij grotere groepen is het gemakkelijk in – en uittreden een zeer belangrijk voordeel dat de coöperatie biedt. Voor kleine samenwerkingsverbanden bevelen wij de coöperatie niet aan. De besluitvorming en de regelgeving, zowel in verband met aansprakelijkheid alsook fiscaal, maakt dat de coöperatie een vrij starre en bureaucratische vorm is. Voor grotere verbanden is dat een voordeel, voor kleinere persoonlijk getinte samenwerkingen bieden de maatschap en vennootschap onder firma méér ruimte.

Fiscaal
De coöperatie is zelfstandig vennootschapsbelastingplichtig. De leden zijn echter als ondernemer belastingplichtig voor hun winstaandeel, ofwel in de inkomstenbelasting of in de vennootschapsbelasting als het lid een BV is. Het fiscale gevolg daarvan is dat de aan de leden uitgekeerde winst bij die leden zelf in de belastingheffing wordt betrokken, en alleen de ingehouden winst bij de coöperatie zelf wordt belast met vennootschapsbelasting. Maar dat kan alleen wanneer het winstaandeel statutair en feitelijk gerelateerd is aan het vermogensaandeel dat het lid in de coöperatie heeft.