De maatschap

De maatschap is een samenwerkingsvorm tussen twee of meer personen die met dat wat zij inbrengen een gemeenschappelijk doel nastreven. De afspraken tussen de vennoten regelen alleen hun eigen onderlinge verhoudingen. De maatschap sluit als zodanig geen overeenkomsten met derden.

Vermogen en inbreng
De maatschap heeft geen afgescheiden vermogen. Het vermogen is geheel verdeeld over de afzonderlijke vennoten. De inbreng van de vennoten kan bestaan uit arbeid, geld en goederen. De afzonderlijke vennoten zijn niet verplicht een gelijke hoeveelheid in de gemeenschap te brengen. De maatschapsvorm wordt veel gebruikt door vrije beroepsbeoefenaren. Een maatschap van artsen of advocaten is vrij gewoon. In de wereld van kunstenaars en ontwerpers komt deze samenwerkingsvorm ook veel voor. De reden daarvoor is dat de maatschapsvorm de mogelijkheid biedt dat de afzonderlijke vennoten hun eigen beroepsverantwoordelijkheid of creatieve verantwoordelijkheid voor zichzelf behouden. Wanneer bij voorbeeld twee ontwerpers een maatschap hebben voor het delen van kosten en opbrengsten uit een gezamenlijke activiteit, kunnen zij daarnaast zonder enige terughoudendheid aan de weg timmeren met eigen projecten. Alle verplichtingen tussen de vennoten onderling worden uitsluitend bepaald door de tussen die vennoten gesloten maatschapsovereenkomst.

Aansprakelijkheid naar schuldeisers
Doorgaans zijn vennoten in een maatschap persoonlijk aansprakelijk voor schulden die zijn aangegaan in verband met opdrachten of verplichtingen. Het zijn immers de vennoten zelf die deze verplichtingen aangaan. Die aansprakelijkheid gaat niet verder dan het kapitaalsaandeel dat een vennoot in de maatschap heeft. Wanneer echter de maatschap zelf of de gezamenlijk vennoten verplichtingen aangaan, kan de aansprakelijkheid zich ook uitstrekken tot de kapitaalsaandelen van alle vennoten. In de praktijk komt dat bij maatschappen niet zo vaak voor. En als het zich voordoet gaat het meestal over huur of kantoorkosten. Wanneer een maatschap factureert aan een opdrachtgever, dan gebeurt dat idealiter uitdrukkelijk namens één of meer van de vennoten. Als de maatschap als zodanig incidenteel verplichtingen aangaat zijn de vennoten hoofdelijk aansprakelijk voor de schulden die daaruit voortvloeien. Privé-schuldeisers kunnen hoogstens beslag leggen op het kapitaalsaandeel van een vennoot.

Is de maatschap een rechtsvorm?
Nee, het is een samengaan van twee of meer natuurlijke personen.

Is de maatschap een samenwerkingsvorm?
Ja, bij uitstek. Of de samenwerking goed is, hangt niet zo zeer van de vorm af, als wel van de kwaliteit van de afspraken en van de goede voorbereiding. Wanneer een maatschapsovereenkomst blindelings wordt getekend zonder interesse van de vennoten, en zonder besef van de betekenis van de afspraken, is de kiem gelegd voor een later conflict. Ook al is de maatschap een lichte vorm van een samenwerkingsovereenkomst; het is heel belangrijk om de voorbereiding zorgvuldig en bewust te doen.

Toetreden tot of uittreden uit de maatschap
Het burgerlijk wetboek kent alleen het oprichten en het beëindigen van een maatschap. Dat betekent dat een oprichtingsovereenkomst alléén geldt voor de oprichters. Een nieuwe vennoot kan in beginsel niet toetreden tot een bestaande vennootschap. Bovendien, wanneer een vennoot uit de maatschap wil stappen, eindigt meteen de maatschap. De maatschap bestaat uitsluitend bij de gratie van de oprichters. Toetreden kan dus ook niet. Een nieuwe samenwerkingspartner leidt tot een geheel nieuwe maatschap die in onderhandeling over de onderlinge afspraken geheel nieuw tot stand komt.

Fiscaal
De maatschap als geheel neemt deel aan het economisch verkeer. Daarom is de maatschap omzetbelastingplichtig. Voor de inkomstenbelasting echter zijn de vennoten ieder voor zich zelfstandig ondernemer. Ze betalen inkomstenbelasting en premies over hun winstaandeel. Vennoten worden niet wezenlijk anders behandeld dan alleen werkende zelfstandigen.